Pritisci na prirodu u Bosni i Hercegovini: Procjena statusa i trendova po grupama ekosistema

Apstrakt

Rastući pritisci na prirodu globalni su trend koji rezultira povećanjem broja ugroženih vrsta i staništa, kao i smanjenjem kapaciteta ekosistema da ljudima pruže koristi od prirode. U radu su prikazani prostorni raspored, intenzitet, trendovi i pokretači pojedinih pritisaka na prirodu u Bosni i Hercegovini (BiH), kao i njihov kombinovani efekat. U cilju što preglednijeg predstavljanja pritisaka na prirodu u BiH, svi ekosistemi su kategorisani u 16 široko prepoznatljivih grupa ekosistema. U svrhu analize pojedinih kategorija pritisaka u BiH, izvršena je ekspertska procjena njihovih intenziteta i trendova na svaku pojedinačnu grupu ekosistema. Dobijeni rezultati pokazuju da su u BiH pod najvećim pritiskom urbani ekosistemi, ekosistemi tekućih voda i poljoprivredni ekosistemi, dok su najmanji pritisci prepoznati u podzemnim i kanjonskim ekosistemima. Direktni pritisci su generalno ocijenjeni kao intenzivniji u odnosu na indirektne. Ova procjena bi trebalo da pruži donosiocima odluka i naučnoj zajednici naučno utemeljene argumente, te preciznija usmjerenja za donošenje odluka i provođenje budućih istraživanja u oblasti prirodnih resursa i njihovog održivog korišćenja.