Rasprostranjenje i populacioni rast evroazijskog dabra (Castor fiber Linnaeus, 1758) u Bosni i Hercegovini 10 godina poslije reintrodukcije

Apstrakt

Dabar je semiakvatični sisar koja nastanjuje prikladne vodotokove i vodene površine obrasle bogatom močvarnom vegetacijom drvenastih i zeljastih vrsta. Nekada je nastanjivao velike vodene površine od sjevera do juga evropskog kopna, ali početkom 20. vijeka opstalo je samo 6 autohtonih međusobno izolovanih populacija. Razlog koji je doveo do potpunog nestanka evroazijskog dabra u Bosni i Hercegovini je identičan je kao i u ostatku Evrope – prekomjeran izlov, a postoji više razloga za izloženost ove vrste konstantnom i visokom lovnom pritisku: vjerovanje u ljekovita svojstva pojedinih dijelova tijela (prvenstveno žlijezde castor sacs), korišćenje produkata žlijezde u kozmetičke svrhe (koristi se i dalje u proizvodnji parfema), kvalitet krzna, kao i dabrovo meso čiju je konzumaciju crkva dozvoljavala u vrijeme posta (karakteristično za područje Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske i Makedonije). Zahvaljujući akcijama reintrodukcije dabra na nekadašnja staništa širom Evrope početkom 21. vijeka, dabar je ponovo prisutan na širem prostoru. Dabrovi su prvi put u Bosnu i Hercegovinu reintrodukovani 2005. i 2006. godine, čime je Bosna i Hercegovina postala 26 evropska zemlja u kojoj je izvršena reintrodukcija dabra sa ciljem ponovnog uspostavljanja njegovih populacija. Reintrodukcijom dabra na prostor Bosne i Hercegovine, on je postao zaštićena vrsta. U periodu od 2009. do 2016. godine, prikupljeno je ukupno 964 podataka o prisustvu dabrova na području Bosne i Hercegovine. Trenutno na teritoriji Bosne i Hercegovine je registrovano minimalno 43 porodice i 8 individua (samaca). Kako su prosječno uočavane tri jedinke po porodici, na mjestima gdje su registrovane porodice, realna brojnost bi mogla biti oko 140 jedinki.